Logo Logo
  • Academy
  • Admission
  • Job Assistant
  • Skill
  • Course
  • Book
  • Exams
  • Pricing
  • Others
    • Career
    • Forum
    • Blog
    • Dynamic Print
    • Hand Note
    • Study Plan
    • Quran
    • Notices
    • Upload Your Question
    • Current Affairs
    • Create Business Account
light mode
night mode
Sign In
Logo Logo
Academy
  • Home
  • Academy
  • নবম-দশম শ্রেণি (দাখিল)
  • রসায়ন
  • মোলের ধারণা ও র...
  • মোল
Back
রসায়ন
রসায়নের ধারণা রসায়ন পরিচিতি রসায়নের পরিধি বা ক্ষেত্রসমূহ রসায়নের সাথে বিজ্ঞানের অন্যান্য শাখার সম্পর্ক রসায়ন পাঠের গুরুত্ব রসায়নে অনুসন্ধান বা গবেষণা প্রক্রিয়া রসায়ন পরীক্ষাগার ব্যবহারে ও পরীক্ষাগারে ব্যবহৃত বিভিন্ন রাসায়নিক দ্রব্য ব্যবহারে সতর্কতা গ্রহণ পদার্থের অবস্থা পদার্থ ও পদার্থের অবস্থা কণার গতিতত্ত্ব ব্যাপন নিঃসরণ মোমবাতির জ্বলন এবং মোমের তিন অবস্থা গলন ও স্ফুটন পাতন এবং ঊর্ধ্বপাতন পদার্থের গঠন মৌলিক ও যৌগিক পদার্থ পরমাণু ও অণু মৌলের প্রতীক সংকেত পরমাণুর ভিতরের কণা পরমাণুর মডেল পরমাণুর শক্তিস্তরে ইলেক্ট্রন বিন্যাস আইসোটোপ পারমাণবিক ভর বা আপেক্ষিক পারমাণবিক ভর তেজস্ক্রিয় আইসোটোপ ও তাদের ব্যবহার পর্যায় সারণি পর্যায় সারণির পটভূমি পর্যায় সারণির বৈশিষ্ট্য ইলেক্ট্রন বিন্যাস থেকে পর্যায় সারণিতে মৌলের অবস্থান নির্ণয় ইলেক্ট্রন বিন্যাসই পর্যায় সারণির মুল ভিত্তি পর্যায় সারণির কিছু ব্যতিক্রম মৌলের পর্যায়বৃত্ত ধর্ম বিভিন্ন গ্রুপে উপস্থিত মৌলগুলোর বিশেষ নাম পর্যায় সারণির সুবিধা পর্যায় সারণির একই গ্রুপের মৌলগুলো দ্বারা গঠিত যৌগের বিক্রিয়া রাসায়নিক বন্ধন যোজ্যতা ইলেক্ট্রন যোজনী বা যোজ্যতা যৌগমুলক ও তাদের যোজনী যৌগের রাসায়নিক সংকেত আণবিক সংকেত ও গাঠনিক সংকেত অষ্টক ও দুই এর নিয়ম নিষ্ক্রিয় গ্যাস এবং এর স্থিতিশীলতা রাসায়নিক বন্ধন ও রাসায়নিক বন্ধন গঠনের কারণ ক্যাটায়ন ও আনায়ন আয়নিক বন্ধন বা তড়িৎ যোজী বন্ধন সমযোজী বন্ধন আয়নিক ও সমযোজী যৌগের বৈশিষ্ট্য ধাতব বন্ধন মোলের ধারণা ও রাসায়নিক গণনা মোল গ্যাসের মোলার আয়তন মোল এবং আণবিক সংকেত মোলার দ্রবণ যৌগে মৌলের শতকরা সংযুক্তি শতকরা সংযুক্তি এবং স্থুল সংকেত শতকরা সংযুক্তি থেকেযৌগের আণবিক সংখ্যা নির্নয় রাসায়নিক বিক্রিয়া ও রাসায়নিক সমীকরণ রাসায়নিক সমীকরণের সমতাকরণ মৌল ও রাসায়নিক সমীকরন লিমিটিং বিক্রিয়ক উৎপাদের শতকরা পরিমাণ হিসাব রাসায়নিক বিক্রিয়া পদার্থের পরিবর্তন রাসায়নিক বিক্রিয়ার শ্রেণিবিভাগ বিশেষ ধরনের রাসায়নিক বিক্রিয়া বাস্তব ক্ষেত্রে সংঘঠিত কয়েকটি রাসায়নিক বিক্রিয়ার উদাহরণ বিক্রিয়ার গতিবেগ বা বিক্রিয়ার হার রসায়ন ও শক্তি রাসায়নিক শক্তির উৎস রাসায়নিক শক্তির ব্যবহার তড়িতের সাহায্যে রাসায়নিক প্রক্রিয়া রাসায়নিক বিক্রিয়ার মাধ্যমে বিদ্যুৎ উৎপাদন নিউক্লিয়ার বিক্রিয়া ও বিদ্যুৎ শক্তি উৎপাদন এসিড-ক্ষারক সমতা এসিড ক্ষারক এবং ক্ষার গাঢ় এসিড ও গাঢ় ক্ষারের ক্ষয়কারী ধর্ম প্রশমন বিক্রিয়া এসিড বৃষ্টি পানি খনিজ সম্পদ: ধাতু অধাতু খনিজ সম্পদ ধাতু নিষ্কাশন নির্বাচিত সংকর ধাতু কতিপয় ধাতু এবং সংকর ধাতুর ক্ষয় হওয়ার লক্ষণ, কারন ও প্রতিকার খনিজ অধাতু খনিজ সম্পদ: জীবাশ্ম জীবাশ্ম জালানি হাইড্রোকার্বন সম্পৃক্ত হাইড্রোকার্বনঃ আলকেন অসম্পৃক্ত হাইড্রোকার্বনঃ আলকিন ও আলকাইন অ্যালকোহল , আলডিহাইড ও ফ্যাটি এসিড অ্যালকোহল , আলডিহাইড ও জৈব এসিডের ব্যবহার পলিমার আমাদের জীবনে রসায়ন গৃহস্থালির রসায়ন পরিষ্কার পরিচ্ছন্নতার রসায়ন কৃষি ও শিল্পক্ষেত্রের রসায়ন

মোল

নবম-দশম শ্রেণি (দাখিল) - রসায়ন মোলের ধারণা ও রাসায়নিক গণনা | - | NCTB BOOK
170
170

মোল হলো রাসায়নিক পদার্থ পরিমাপের একক। মনে করো,
12টি O2 = 1 ডজন 02
100টি O2 = 1 শতক O2
1000টি O2 = 1 হাজার O2
 

তেমনি 6.02 × 1023 টি O2 = 1 মোল O2
 

1 মোল পরমাণুতে 6.023 × 1023 টি পরমাণু থাকে ।
1 মোল অণুতে 6.023 × 1023 টি অণু থাকে । 1 মোল আয়নে 6.023 × 1023 টি আয়ন থাকে।
 

অতএব, 6.023 × 1023 সংখ্যাটি পরমাণু, অণু, আয়ন ইত্যাদি সকল ক্ষেত্রেই ব্যবহার করা হয়। এই
সংখ্যাটিকে অ্যাভোগেড্রোর সংখ্যা বলা হয় । কোনো পদার্থ এর যে পরিমাণের মধ্যে 6.023 × 1023 টি পরমাণু, অণু বা আয়ন থাকে সেই পরিমাণকে ঐ পদার্থের মোল বলা হয়। যেমন: 12 গ্রাম C এর মধ্যে 6.023 × 1023 টি C পরমাণু থাকে।
 

রাসায়নিক পদার্থের (পরমাণুর ক্ষেত্রে) পারমাণবিক ভর অথবা (অণুর ক্ষেত্রে) আণবিক ভরকে গ্রাম এককে প্রকাশ করলে যে পরিমাণ পাওয়া যায় তাকে ঐ পদার্থের এক মোল বলা হয়।
 

অতএব 12 গ্রাম C = 1 মোল C পরমাণু ।
আবার, 18 গ্রাম H2O এর মধ্যে 6.023 x 10টি H2O অণু থাকে
অতএব 18 গ্রাম H2O = 1 মোল H2O
 

অণুর আণবিক ভর বের করার পদ্ধতি
কোনো অণুতে বিদ্যমান সকল পরমাণুর পারমাণবিক ভর যোগ করলে ঐ অণুর আণবিক ভর পাওয়া যায়।
যেমন: Cl2 অণুতে Cl পরমাণু আছে 2টি।
 

অতএব, Cl 2 এর আণবিক ভর = 2 × Cl এর পারমাণবিক ভর = 2 × 35.5 = 71 এক মোল Cl2 = 71 g Cl2
 

NaCl অণুতে Na পরমাণু আছে 1টি এবং Cl পরমাণু আছে 1টি ।

 

অতএব, NaCl এর আণবিক ভর - Na এর পারমাণবিক ভর + Cl এর পারমাণবিক ভর
 

- 23+ 35.5 = 58.5
 

এক মোল NaCl - 58.5 g NaCl
 

CuSO4.5H2O তে Cu আছে 1টি, S আছে এটি 0 আছে এটি এবং H আছে 10টি
অতএব CuSO4.5H2O এর আণবিক ভর = 1 x Cu এর পারমাণবিক ভর + 1 × S এর পারমাণবিক ভর + 9x 0 এর পারমাণবিক ভর + 10x H এর পারমাণবিক ভর 

= 1 x 63.5+ 1 x 32+ 9 x 16 + 10 x 1 - 249.5
এক মোল CuSO4.5H2O = 249.5 g CuSO4.5H2O

Content added By
Md Arafat ali

Read more

গ্যাসের মোলার আয়তন মোল এবং আণবিক সংকেত মোলার দ্রবণ যৌগে মৌলের শতকরা সংযুক্তি শতকরা সংযুক্তি এবং স্থুল সংকেত

Self Test

To attend a self test please, login first. click here to login
Login

Add New Bookmark

Fill up the form and submit
To add a bookmark, please login first. click here to login
Login

Error Report

Fill up the form and submit
To report an error please, login first. click here to login
Login

Add Video

Fill up the form and submit
To add a video, please login first. click here to login
Login
টপ রেটেড অ্যাপ

স্যাট অ্যাকাডেমী অ্যাপ

আমাদের অল-ইন-ওয়ান মোবাইল অ্যাপের মাধ্যমে সীমাহীন শেখার সুযোগ উপভোগ করুন।

ভিডিও
লাইভ ক্লাস
এক্সাম
ডাউনলোড করুন
©2025 Satt Academy. All rights reserved.
Privacy Policy
SATT ACADEMY
SATT ACADEMY
Continue with Google
Continue with Facebook

or

Forgot password?

Don't have an account? Register

Notification

Avatar

Action

All Notifications

User Avatar
Lorem ipsum dolor sit amet consectetur adipisicing elit. Eaque, officia!

Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.

1 hour ago

User Avatar
Lorem ipsum dolor sit amet consectetur adipisicing elit. Eaque, officia!

Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.

1 hour ago

User Avatar
Lorem ipsum dolor sit amet consectetur adipisicing elit. Eaque, officia!

Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.

1 hour ago

User Avatar
Lorem ipsum dolor sit amet consectetur adipisicing elit. Eaque, officia!

Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.

1 hour ago

User Avatar
Lorem ipsum dolor sit amet consectetur adipisicing elit. Eaque, officia!

Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.

1 hour ago

User Avatar
Lorem ipsum dolor sit amet consectetur adipisicing elit. Eaque, officia!

Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.

1 hour ago

User Avatar
Lorem ipsum dolor sit amet consectetur adipisicing elit. Eaque, officia!

Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.

1 hour ago

User Avatar
Lorem ipsum dolor sit amet consectetur adipisicing elit. Eaque, officia!

Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.

1 hour ago

User Avatar
Lorem ipsum dolor sit amet consectetur adipisicing elit. Eaque, officia!

Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.

1 hour ago

User Avatar
Lorem ipsum dolor sit amet consectetur adipisicing elit. Eaque, officia!

Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.

1 hour ago

Promotion
    i

    Login to continue...

    If you need more content, you need to login