Logo Logo
  • Academy
  • Admission
  • Job Assistant
  • Skill
  • Course
  • Book
  • Exams
  • Pricing
  • Others
    • Career
    • Forum
    • Blog
    • Dynamic Print
    • Hand Note
    • Study Plan
    • Quran
    • Notices
    • Upload Your Question
    • Current Affairs
    • Create Business Account
light mode
night mode
Sign In
Logo Logo
Academy
  • Home
  • Academy
  • নবম-দশম শ্রেণি (মাধ্যমিক)
  • পদার্থবিজ্ঞান
  • বিদ্যুতের চৌম্ব...
  • চুম্বক(Magnet)
Back
পদার্থবিজ্ঞান
ভৌত রাশি এবং পরিমাপ (Physical Quantities and Their Measurements) পদার্থবিজ্ঞান (Physics) পদার্থবিজ্ঞানের পরিসর (Scope of Physics) পদার্থবিজ্ঞানের ক্রমবিকাশ (Development of Physics) আদিপর্ব (গ্রিক, ভারতবর্ষ, চীন এবং মুসলিম সভ্যতার অবদান) বিজ্ঞানের উত্থানপর্ব আধুনিক পদার্থবিজ্ঞানের সূচনা সাম্প্রতিক পদার্থবিজ্ঞান পদার্থবিজ্ঞানের উদ্দেশ্য (Objectives of Physics) প্রকৃতির রহস্য উদঘাটন প্রকৃতির নিয়মগুলো জানা প্রাকৃতিক নিয়ম ব্যবহার করে প্রযুক্তির বিকাশ ভৌত রাশি এবং তার পরিমাপ(Physical Quantities and Their Measurements) উপসর্গ বা গুণিতক (Prefix) মাত্রা (Dimension) বৈজ্ঞানিক প্রতীক ও সংকেত (Scientific Symbols and Notations ) পরিমাপের যন্ত্রপাতি (Measuring Instruments) স্কেল ভার্নিয়ার স্কেল ব্যালান্স (ভর মাপার যন্ত্র) থামা ঘড়ি (Stop Watch) পরিমাপের ত্রুটি ও নির্ভুলতা (Error and Accuracy) গতি বিভিন্ন প্রকার গতি (Different Types of Motion ) স্কেলার ও ভেক্টর রাশি (Scalars and vectors ) দূরত্ব ও সরণ (Distance and Displacement) দ্রুতি এবং বেগ (Speed and Velocity) ত্বরণ ও মন্দন (Acceleration and Deceleration or Retardation) গতির সমীকরণ (Equation of Motion) পড়ন্ত বস্তুর সূত্র (Laws of Falling Bodies) স্থিতি এবং গতি (Rest and Motion) বল (Force) মৌলিক বলের প্রকৃতি (Nature of Force) মহাকর্ষ বল তড়িৎ চৌম্বক বল বা বিদ্যুৎ চৌম্বক বল (Electromagnetic Force) দুর্বল নিউক্লিয় বল (Weak Nuclear Force) সবল নিউক্লিয় বল (Strong Nuclear Force) সাম্যতা ও সাম্যতাবিহীন বল (Balanced and Unbalanced Forces) ভরবেগ (Momentum) সংঘর্ষ (Collition) ভরবেগ এবং শক্তির সংরক্ষণশীলতা নিরাপদ ভ্রমনঃ গতি ও বল বস্তুর গতির উপর বলের প্রভাবঃ নিউটনের দ্বিতীয় সূত্র (Effect of Force on Motion: Newton's Second Law) মহাকর্ষ বল (Gravitational Force) নিউটনের তৃতীয় সূত্র (Newton's Third Law) ঘর্ষণ বল (Frictional Force) ঘর্ষণের প্রকারভেদ গতির উপর ঘর্ষণের প্রভাব ঘর্ষণ কমানো- বাড়ানো ঘর্ষণ একটি প্রয়োজনীয় উপদ্রব জড়তা এবং বলের ধারণা (Inertia and Concept of Force: Newton's First Law) জড়তা বল কাজ, ক্ষমতা ও শক্তি (Work,Power and Energy) কাজ (Work) শক্তি (Energy) শক্তির বিভিন্ন রূপ গতিশক্তি (Kinetic Energy) বিভব শক্তি (Potential Energy) শক্তির বিভিন্ন উৎস অনবায়নযোগ্য শক্তি (Non-Renewable Energy) নবায়নযোগ্য শক্তি (Renewable Energy) শক্তির রুপান্তর এবং পরিবেশের উপর প্রভাব (Conservationand Transformation of Energy) শক্তির নিত্যতা ও রুপান্তর শক্তির নিত্যতা শক্তির রুপান্তর ভর ও শক্তির সম্পর্ক (Relation between mass and energy) ক্ষমতা (Power) কর্মদক্ষতা (Efficiency) উন্নয়ন কার্যক্রমে শক্তির ব্যবহার (Role of Energy in Development) পদার্থের অবস্থা ও চাপ (State of matter and pressure) চাপ (Pressure) ঘনত্ব (Density) দৈনন্দিন জীবনে ঘনত্বের প্রভাব তরলের ভিতরে চাপ (Pressure in Liquids) আর্কিমিডিসের সূত্র ও প্লবতা বস্তুর ভেসে থাকা বা ডুবে যাওয়া বাংলাদেশে নৌপথে দুর্ঘটনার কারণ প্যাসকেলের সূত্র বাতাসের চাপ (Air Pressure) টারসেলির পরীক্ষা বাতাসের চাপ এবং আবহাওয়া স্থিতিস্থাপকতা(Elasticity) পদার্থের তিন অবস্থাঃ কঠিন, তরল এবং গ্যাস(The three states of matter: Solid,Liquid and Gas)) পদার্থের আণবিক গতিতত্ত্ব পদার্থের চতুর্থ অবস্থা বস্তুর ওপর তাপের প্রভাব তাপ ও তাপমাত্রা (Heat and Temperature) অভ্যন্তরীণ শক্তি (Internal Energy) পদার্থের তাপমাত্রিক ধর্ম (Thermometric Properties of matter) ভিন্ন স্কেলের মাঝে সম্পর্ক পদার্থের তাপীয় প্রসারণ (Thermal Expansion of Matter) কঠিন পদার্থের প্রসারণ তরল পদার্থের প্রসারণ গাসের প্রসারণ পদার্থের অবস্থার পরিবর্তনে তাপের প্রভাব (Effect of Temperature on Change of State) আপেক্ষিক তাপ (Spacific Heat) ক্যালরিমিতির মূলনীতি (Fandamental Principles of Calorimitry) গলনাঙ্ক এবং স্ফুটনাঙ্কের ওপর চাপের প্রভাব(Effect of Pressure On Melting Point and Boiling Point) তরঙ্গ ও শব্দ (Waves and Sound) সরল ও স্পন্দন গতি(Simple and Harmonic Motion) তরঙ্গ (Waves) তরঙ্গের বৈশিষ্ট্য তরঙ্গের প্রকারভেদ তরঙ্গ সংশ্লিষ্ট রাশি শব্দ তরঙ্গ(Sound Wave) প্রতিধ্বনি শব্দের বেগের পার্থক্য শব্দের ব্যবহার সুরযুক্ত শব্দ শব্দের দূষণ আলোর প্রতিফলন (Reflection of Light) আলোর প্রকৃতি (Nature of Light) প্রতিফলন(Reflection) প্রতিফলনের সূত্র মসৃণ এবং অমসৃণ পৃষ্ঠে প্রতিফলন আয়না অথবা দর্পণ (Mirror) প্রতিবিম্ব গোলীয় আয়না (Spherical Mirror) উত্তল আয়না (Convex Mirror) গোলীয় উত্তল আয়নায় প্রতিবিম্ব অবতল গোলীয় আয়না (Concave Mirror) অবতল আয়নায় প্রতিবিম্ব বিবর্ধন আয়নার ব্যবহার(Use of Mirror) সাধারণ আয়না উত্তল আয়না অবতল আয়না নিরাপদ ড্রাইভিং পাহাড়ি রাস্তার অদৃশ্য বাঁক আলোর প্রতিসরণ (Refraction of Light) আলোর প্রতিসরণ (Refraction of Light) প্রতিসরণের সূত্র আপেক্ষিক প্রতিসরণাঙ্ক পূর্ণ অভ্যন্তরীণ প্রতিফলন(Total Internal Reflection) রংধনু মরীচিকা প্রতিসরণের ব্যবহার অপটিক্যাল ফাইবার পেরিস্কোপ ও বাইনোকুলার প্রিজম লেন্স লেন্স ও তার প্রকারভেদ(Types of Lenses) অবতল লেন্স (Concave Lens) উত্তল লেন্স(Convex Lens) লেন্সের ক্ষমতা চোখের ক্রিয়া আমরা কীভাবে দেখতে পাই চোখের উপযোজন স্পষ্ট দৃষ্টির ন্যূনতম দূরত্ব চোখের ত্রুটি এবং তার প্রতিকার চোখ ও চোখের দৃষ্টির বৈশিষ্ট্য রঙিন বস্তুর আলোকীয় উপলব্ধি (Perceptions of Coloured Objects) স্থির বিদ্যুৎ(Static Electricity) আধান বা চার্জ(Charge) ঘর্ষণে স্থির বিদ্যুৎ তৈরি (Electricity due to Friction) বৈদ্যুতিক আবেশ (Electrical Induction) ইলেক্ট্রোস্কোপ বৈদ্যুতিক বল (Electric Force) তড়িৎ ক্ষেত্র (Electric Field) ইলেকট্রিক পটেনশিয়াল(Electric Potential) বিভব পার্থক্য ধারক (Capacitor) স্থির বিদ্যুতের ব্যবহার(Use of Static Electricity) ফটোকপি ভ্যান ডি গ্রাফ মেশিন জ্বালানি ট্রাক ইলেকট্রনিকস বজ্রপাত ও বজ্রনিরোধক স্থির বৈদ্যুতিক রং স্প্রে চল বিদ্যুৎ (Current Electricity) বিদ্যুৎ প্রবাহ (Electric Current) তড়িৎ চালক শক্তি এবং বিভব পার্থক্য পরিবাহী, অপরিবাহী অর্ধপরিবাহী পদার্থ বিদ্যুৎ প্রবাহের দিক বিভব পার্থক্য এবং তড়িৎ প্রবাহের মধ্যে সম্পর্ক (Relation between Potential Difference andElectricity) ও'মের সূত্র রোধ বর্তনী বা সার্কিট তুল্য রোধঃ শ্রেণি বর্তনী তুল্য রোধঃ সমান্তরাল বর্তনী তড়িৎ ক্ষমতা (Electric power) বিদ্যুৎ পরিবহন(Electrical Supply) তড়িতের সিস্টেম লস লোডশেডিং বিদ্যুতের নিরাপদ ব্যবহার(Safe Use of Electricity) বাসাবাড়িতে তড়িৎ বর্তনীর নকশা বিদ্যুতের চৌম্বক ক্রিয়া(Magnetic Effects of Current) চুম্বক(Magnet) বিদ্যুতের চৌম্বক ক্রিয়া(Magnetic Effects of Current) সলিনয়েড তড়িৎ প্রবাহী তারের ওপর চুম্বকের প্রভাব ডিসি মোটর তাড়িতচুম্বক(Electromagnet) তাড়িতচৌম্বক আবেশ জেনারেটর ট্রান্সফরমার আধুনিক পদার্থবিজ্ঞান ও ইলেকট্রনিকস(Modern Physics and Electronics) তেজস্ক্রিয়তা(Radioactivity) আলফা রশ্মি(Alpha Ray) বিটা রশ্মি(Beta Ray) গামা রশ্মি(Gamma Ray) অর্ধায়ু(Half Life) তেজস্ক্রিয়তা সম্পর্কে সচেতন তেজস্ক্রিয়তার ব্যবহার ইলেকট্রনিকসের ক্রমবিকাশ ভ্যাকুয়াম টিউব ট্রানজিস্টর ইন্টিগ্রেটেড সার্কিট ভবিষ্যতের ইলেকট্রনিকস অ্যানালগ ও ডিজিটাল ইলেকট্রনিকস(Analog and Digital Electronics) সেমিকন্ডাক্টর (Semiconductor) ডায়োড(Diode) ট্রানজিস্টর(Transistor) তথ্য ও যোগাযোগ প্রযুক্তি(ICT:Information and Communication Technology) মাইক্রোফোন স্পিকার রেডিও টেলিভিশন টেলিফোন ও ফ্যাক্স ইন্টারনেট ও ই-মেইল(Internet and E-mail) ইন্টারনেট ই মেইল তথ্য ও প্রযুক্তির কার্যকর ব্যবহার স্বাস্থ্য সমস্যা মানসিক সমস্যা জীবন বাঁচাতে পদার্থবিজ্ঞান(Physics to Save Lives) জীবপদার্থবিজ্ঞানের ভিত্তি(Background of Biophysics) জগদীশচন্দ্র বসুর অবদান (Contributions of Jagadish Chandra Bose) মানবদেহ এবং যন্ত্র (Human Bodies and Machines) রোগ নির্ণয়ে ব্যবহৃত যন্ত্রপাতি (Diagnostic Instruments) এক্স-রে(X-Ray) আলট্রাসনোগ্রাফি(Utrasonography) সিটি স্ক্যান (CT scan) এমআরআই (MRI: Magnetic Resonance Imaging) এনজিওগ্রাফি (Angiography) এন্ডোসকপি (Endoscopy) ইসিজি (ECG) ইটিটি (ETT) রোগ নিরাময়ে পদার্থবিজ্ঞান (Physics in Treatment) রেডিওথেরাপি (Radio Therapy) আইসোটোপ এবং এর ব্যবহার (Isotopes and Their uses)

চুম্বক(Magnet)

নবম-দশম শ্রেণি (মাধ্যমিক) - পদার্থবিজ্ঞান বিদ্যুতের চৌম্বক ক্রিয়া(Magnetic Effects of Current) | - | NCTB BOOK
415
415

তোমরা সবাই নিশ্চয়ই চুম্বক দেখেছ, একটা চুম্বক লোহাজাতীয় পদার্থের কাছে আনলে সেটা লোহাকে আকর্ষণ করে। চুম্বক এবং লোহার মাঝখানে কিছু নেই কিছু একটা অদৃশ্য

শক্তি সেটাকে টেনে আনছে। সেটি প্রথমবার দেখার পর সবারই এক ধরনের বিস্ময় হয়। যাৱা দুটি চুম্বক হাতে নিয়ে নাড়াচাড়া করার সুযোগ পেয়েছ তারা নিশ্চয়ই লক্ষ করেছ(চিত্র12.01) যে চুম্বকের দুটি মেরু এব মেরু দুটি এক ধরনের হয়ে থাকে তাহলে সেটা বিকর্ষণ করে আর মেরু দুটি যদি ভিন্ন ধরনের হয় তাহলে আকর্ষণ করে। চুম্বকের মেরু দুটিকে উত্তর আর দক্ষিণ মেরু নাম দেওয়া হয়েছে। কারণ দেখা গেছে একটা চুম্বককে ঝুলিয়ে দিলে সেটা উত্তর-দক্ষিণ বরাবর থাকে, যে অংশটুকু উত্তর দিকে থাকে সেটার নাম উত্তর মেরু, যেটা দক্ষিণ দিক বরাবর থাকে সেটা দক্ষিণ মেরু। এটা ঘটে তার কারণ পৃথিবীর একটা চৌম্বক ক্ষেত্র রয়েছে, কোনো চুম্বক ঝোলালে সেই ক্ষেত্র বরাবর চুম্বকটা নিজেকে সাজিয়ে নেয়। দুটো চুম্বক কেমন করে একে অন্যকে আকর্ষণ করে আমরা সেগুলো নিয়ে আলোচনা করতেই পারি কিন্তু সবার আগে জানা দরকার চুম্বকের যে বল, সেটা আসে কোথা থেকে? 

 

Content added By
Genius
Content updated By
Tamanna

Read more

বিদ্যুতের চৌম্বক ক্রিয়া(Magnetic Effects of Current) তাড়িতচৌম্বক আবেশ

Self Test

To attend a self test please, login first. click here to login
Login

Add New Bookmark

Fill up the form and submit
To add a bookmark, please login first. click here to login
Login

Error Report

Fill up the form and submit
To report an error please, login first. click here to login
Login

Add Video

Fill up the form and submit
To add a video, please login first. click here to login
Login
©2025 Satt Academy. All rights reserved.
Privacy Policy
SATT ACADEMY
SATT ACADEMY
Continue with Google
Continue with Facebook

or

Forgot password?

Don't have an account? Register

Notification

Avatar

Action

All Notifications

User Avatar
Lorem ipsum dolor sit amet consectetur adipisicing elit. Eaque, officia!

Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.

1 hour ago

User Avatar
Lorem ipsum dolor sit amet consectetur adipisicing elit. Eaque, officia!

Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.

1 hour ago

User Avatar
Lorem ipsum dolor sit amet consectetur adipisicing elit. Eaque, officia!

Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.

1 hour ago

User Avatar
Lorem ipsum dolor sit amet consectetur adipisicing elit. Eaque, officia!

Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.

1 hour ago

User Avatar
Lorem ipsum dolor sit amet consectetur adipisicing elit. Eaque, officia!

Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.

1 hour ago

User Avatar
Lorem ipsum dolor sit amet consectetur adipisicing elit. Eaque, officia!

Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.

1 hour ago

User Avatar
Lorem ipsum dolor sit amet consectetur adipisicing elit. Eaque, officia!

Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.

1 hour ago

User Avatar
Lorem ipsum dolor sit amet consectetur adipisicing elit. Eaque, officia!

Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.

1 hour ago

User Avatar
Lorem ipsum dolor sit amet consectetur adipisicing elit. Eaque, officia!

Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.

1 hour ago

User Avatar
Lorem ipsum dolor sit amet consectetur adipisicing elit. Eaque, officia!

Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.

1 hour ago

Promotion
    i

    Login to continue...

    If you need more content, you need to login